Alle artikelen van Christine Westerveld:
Houd geveltuinen binnen de perken
Voedselbank, meer dan voedsel alleen
Kunst kent geen beperking
Datum: 1 december 2012 / Editie: December 2012 / Auteur(s): Christine Westerveld
Kunst gemaakt door mensen met een verstandelijke beperking. Die is te zien, te huur en te koop in de Kunstwerkplaats in De Pijp, gevestigd in een voormalige school in de Lutmastraat. Het pand werd verbouwd en voorzien van schilderen keramiekateliers, een galerie, artotheek, winkel en eetgelegenheid. Het herbergt een multimediaruimte, er wordt aan literaire vorming gedaan en het is de thuisbasis van theatergroep Lebelle.
In het ruime en lichte schilderatelier op de derde verdieping, word ik ontvangen door Josien Vogelaar, een van de begeleidsters. “Hier komen mensen die zelfstandig kunnen werken”, vertelt ze. “Als begeleidster heb je een aantal cliënten onder je hoede. Samen met hen maken we een werkplan en stellen we doelen. In het begin kan het komen op zich al een doel zijn. En het kost cliënten tijd om zich te oriënteren op de materialen en technieken. Maar de mensen komen hier met de bedoeling zich verder te ontwikkelen. We vragen hen wat ze zouden willen leren en bieden ook lessen aan. Als een doel bereikt is, richten we ons op een volgend doel.”
Al snel trekt ons gesprek de aandacht van Regilio Benjamin (38), die vlakbij ons zit, achter zijn schildersezel. Hij schuift bij ons aan en legt een vuistdikke map op tafel, zijn portfolio. “Ik vind schilderen wel leuk”, zegt hij, “maar ik ben geen Rembrandt hoor.” Het liefst werkt hij met acrylverf en zijn favoriete onderwerp is sport. “Ik ben zelf atleet geweest en heb veel wedstrijden gelopen, ook in het buitenland”, vertelt hij trots. Als hij zijn map openslaat, valt op hoe kleurrijk zijn werk is en dat sport niet zijn enige inspiratiebron is. Ook de jungle van Suriname, zijn land van herkomst, is op het doek vereeuwigd.
Ik kom een lijst van exposities tegen, onder andere in de Nieuwe Kerk en de Mozes & Aäronkerk. En een foto van Regilio met prinses Annette Sekrève en Job Cohen, gemaakt op een expositie in Sevilla, bij het grootste werk dat Regilio ooit maakte ‘Zwevende Mensen’. Annette Sekrève, getrouwd met prins Bernard, werkte toen als begeleidster in de Kunstwerkplaats, in die tijd onderdeel van Stichting AGO (Arbeidsinstelling voor Geestelijk Onvolwaardigen). Nu valt de Kunstwerkplaats onder zorgaanbieder Cordaan. Ook kom ik een foto tegen van Regilio met sprintster Nellie Cooman, die een expositie van hem opende in het stadsdeelkantoor in Amsterdam Noord.“Soms worden ook werken van mij verkocht”, vertelt Regilio. Op mijn vraag wat Regilio met het geld van de verkoop doet, springt Josien bij: “De makers krijgen niets”, zegt Josien, “omdat ze in een specifieke zorgsituatie zitten. De opbrengst vloeit terug naar de Kunstwerkplaats, voor de aanschaf van materialen. Maar het is wel een discussiepunt.”
Josien Vogelaar neemt me mee naar de tweede verdieping. Hier werken mensen die intensieve begeleiding nodig hebben. Ik maak kennis met Ina Hartman (64), die in deze tijd van het jaar kerstkaarten maakt en kerstdecoraties van vloeipapier. “Moeilijk omdat het papier zo dun is”, zegt Ina.
“Eigenlijk werk ik liever in de tuin”, gaat ze verder, “maar in de winter kan dat niet”. Ze zit met haar gezicht naar het raam, dat uitzicht biedt op het atelier van de wereldberoemde schilderes Marlène Dumas.
In een andere ruimte worden in opdracht van een bedrijf kartonnen dozen beplakt en beschilderd. Ze worden gebruikt voor kerstpakketten. Saber (19 jaar) maakt minikaartjes, voor bij een cadeautje bijvoorbeeld.
Weer een verdieping lager komen we in het keramiekatelier. Hier is meer reuring dan in het schilderatelier, waar in stilte individueel gewerkt wordt. Hier wordt heen en weer gelopen, gepraat en gelachen. Vier meiden zitten samen aan een tafeltje en beschilderen kommen. Ze lijken het heel gezellig te hebben met elkaar. Met de kerstdagen in het vizier wordt hier momenteel hard gewerkt aan de productie van kerststallen en kerstdecoraties. Heleen van Wier, begeleidster op deze afdeling, stelt me voor aan Romano Lugthart (39), die bezig is van klei engeltjes te maken, die later op een schaal geplaatst zullen worden. ‘Bengelen’, noemt Romano ze, ‘want engelen bestaan niet’. Giovanni Felter (25) maakt sterretjes van klei. Hij rolt klei uit, zoals je deeg uitrolt, en steekt daar dan met een vormpje sterretjes uit en prikt er een gaatje in. Daarna worden ze geglazuurd en gaan ze de oven in. Klaar om opgehangen te worden!
De kerststallen blijken vooral van de hand te komen van Arend Jan Talstra (33) en Joost de Langen (50). Zij zitten tegenover elkaar aan een tafel en zijn geconcentreerd bezig met het beschilderen van figuren voor de kerststal. Tegen de muur staat een kast met Jozefs, Maria’s, engelen, koningen, herders, schapen en ezels, die wachten op verdere verwerking. Joost, (doopnaam Jozef, zijn zus heet Maria), maakt bij voorkeur koppen van bekende mensen, aan de hand van foto’s die hij uit tijdschriften knipt. Op dit moment hangen op de muur naast zijn werktafel foto’s van acteurs uit de televisieserie Het Huis Anubis. Maar die moeten wachten tot na de kerst. Joost heeft een imposante lijst van exposities, er heeft zelfs werk van hem in Singer in Laren gestaan, vertelt hij. Arend Jan werkt aan de hand van een kerstprentenboek dat voor hem op tafel ligt: “ik maak de figuren na, dan moeten ze drogen en gaan ze de oven in. Daarna verf ik ze en worden ze geglazuurd. Dan weer de oven in en dan zijn ze klaar”.
Op een tafel staan een paar van Arend Jan’s kerststalletjes, klaar voor vervoer naar zorgcentrum d’Oude Raai in de Ferdinand Bolstraat, waar ze geëxposeerd zullen worden. Ze zijn ook te koop. Heleen laat me op haar mobiel een foto zien van een enorme kerststal, met figuren van wel vijftig centimeter hoog. Die wordt verhuurd, dit jaar aan het hoofdkantoor van C & A in Zuid-Oost. Helaas ben ik te laat om hem in het echt te zien, de stal is net die ochtend opgehaald. De rest van de productie wordt verkocht in de eigen winkel op de begane grond, net als de andere kerstartikelen. De prijzen variëren van twaalf euro vijftig voor een kleine stal tot vijfenveertig euro voor een grote. Dan heb je wel een uniek exemplaar, van een unieke kunstenaar!
De Kunstwerkplaats is een van de vele werkplaatsen voor mensen met een verstandelijke beperking van zorgaanbieder Cordaan. Zo is er o.a. ook een kinderboerderij, een houtwerkplaats, een kwekerij en tuincentrum en een garage waar aan auto’s en boten gesleuteld kan worden. De Kunstwerkplaats is gevestigd in de Lutmastraat 181-183. Op de begane grond bevinden zich de galerie, de artotheek, de winkel en een (eet)café. Vrij toegankelijk voor publiek. In de artotheek is kunst te huur vanaf een bedrag van 30 euro per jaar. In de galerie en winkel zijn, behalve kunstobjecten, ook ansichtkaarten te koop met afbeeldingen van in de Kunstwerkplaats gemaakte kunst.
Iedere maand is er een speciale aanbieding. U kunt er een kopje koffie drinken en in eetcafé Van de Kook kan iedere vrijdagavond tussen 18.00 en 19.30 uur een driegangenmenu genuttigd worden voor 9 euro. Wel reserveren.
Openingstijden Kunstwerkplaats: maandag t/m vrijdag van 10.00 – 17.00 uur.
www.kunstwerkplaats.nl en www.eetcafevandekook.nl
