Kiezen in de Pijp

Datum: 1 februari 2010 / Editie: February 2010 / Auteur(s): Minka Bos

111 stembureaus, honderden pijltjes met wijzende handjes, stemhokjes en potloden om het juiste vakje mee aan te vinken en 550 stembureauleden. Het moet allemaal klaar zijn en paraat staan voor de aankomende derde maart: verkiezingen. Nicole Wolff, teamleider afdeling burgerzaken en projectleider verkiezingen is er al maanden mee bezig. Van het zoeken naar okaties tot...

111 stembureaus, honderden pijltjes met wijzende handjes, stemhokjes en potloden om het juiste vakje mee aan te vinken en 550 stembureauleden. Het moet allemaal klaar zijn en paraat staan voor de aankomende derde maart: verkiezingen.

Nicole Wolff, teamleider afdeling burgerzaken en projectleider verkiezingen is er al maanden mee bezig. Van het zoeken naar okaties tot het vinden van vrijwilligers die graag dag en nacht doorbrengen in een gymzaal ter behoud van onze democratie.

Tussen de bedrijven door heeft Wolff wel even tijd voor een gesprek. Achter de balie van burgerzaken in de Karel du Jardinstraat, waar normaal gesproken aan de lopende band paspoorten worden verlengd en geboorteaangiften verwerkt, werkt Wolff nu met een vijfkoppig team aan de komende verkiezingen in Oud-Zuid en Zuideramstel. “In september begonnen we, vlak na de zomervakantie. Waarmee? Zoeken naar lokaties. Sommige lokaties lagen al vast. Maar er waren meer nodig.

Dus we moesten ook letterlijk door de buurt rijden op zoek naar plekken waar een stembureau gevestigd zou kunnen worden. Kerken, scholen, buurthuizen. De meeste lokaties werken met veel plezier mee. Daarna begon het volgende traject: zoeken naar stembureauleden. Elk bureau heeft er vijf nodig: een voorzitter, een plaatsvervangend voorzitter en drie leden. En ‘s avonds ook nog eens drie extra tellers. Wat die doen? Tellen. De stemmen tellen.”

Gelukkig kan burgerzaken rekenen op een grote achterban aan vrijwilligers en stembureauleden die zich vaak al jaren achtereen enthousiast hebben ingezet op het stembureau. Zoals de stembureauvoorzitter Marion Veerbeek. Een Pijpbewoonster die al een jaar of twaalf op verkiezingsdag is te bewonderen in de gymzaal van de Oscar Carré school. Dan wisselt ze haar werk als jurist af met een lange dag voorzitterschap op het stembureau. Het heeft haar tot nu toe niet tot een beroemdheid in de buurt gemaakt vertelt de voorzitter.

“Nee, ik heb achteraf eigenlijk nooit reacties gekregen. Wel op de dag zelf hoor, mensen die enthousiast naar me toe komen en zeggen: ‘Wat fantastisch dat je dit doet.’ Dat is natuurlijk erg leuk om te horen. We hebben ook wel eens dropjes gekregen, die later werden opgegeten door mensen die direct uit hun werk langskwamen om te stemmen en hun honger met onze aanwinst stilden.

En een appeltaart van het initiatief ‘Wij vertrouwen stemcomputers niet’. Dankzij dat initiatief hebben de stemcomputers in Nederland maar een kort leven gekend. De actiegroep tegen stemcomputers toonde aan dat de computers mogelijk fraudegevoelig waren. Dat betekende: einde stemcomputer. Nu mogen de kiezers weer allemaal een hokje inkleuren en kunnen wij weer tellen. Ik ben daar niet rouwig om hoor. Ik was zelfs wel onder de indruk van die actie, vond het een schoolvoorbeeld voor de democratie: Je voert als burger actie en dan kan je veranderingen teweeg brengen. Zo hoort de democratie wat mij betreft te werken: transparant, een systeem waarin de stem van elke burger telt.”

Sinds 1919 telt bij ons de stem van alle burgers. Vanaf die tijd mochten ook vrouwen stemmen. Daarvoor was de macht een soort onderonsje van de adel en later was er enkel stemrecht voor mannen met een bepaald inkomen en opleiding. Dat we allemaal vanaf ons achttiende gebruik kunnen maken van het stemrecht is dus ook hier relatief nog niet zo lang vanzelfsprekend. Veerbeek is zich bewust van dat recht, ze doet haar voorzitterswerk voor de verkiezingen dan ook deels uit liefde voor die democratie. Deels, want het is ook gewoon heel gezellig.

“Op drie maart zie ik Job, Fanny en Erik weer. Met hen zit ik elke keer op het stembureau. We zien elkaar alleen op de verkiezingsdagen, en dat is ontzettend leuk. De één werkt in de psychiatrische zorg, de ander is tolk/vertaler en de derde werkt op het stadsdeel. We komen uit heel verschillende hoeken van de samenleving. Daarbij is het contact met de kiezers ook vaak leuk. Ze maken regelmatig een praatje met ons. Hoewel het natuurlijk soms ook lastig kan zijn, als mensen boos worden omdat ze hun stempas zijn kwijt geraakt bijvoorbeeld. Wij kunnen ze helaas geen nieuwe geven. Dan kan het dus zijn dat een kiezer voor niets is gekomen.”

Maar tot echte wandaden leidt het nooit op het stembureau. Soms wordt een biljet in de verkeerde bus gegooid, of kleurt iemand per ongeluk het verkeerde vakje rood. Alle protesten en klachten van kiezers die dag worden opgetekend door voorzitter Veerbeek op het ‘proces verbaal’ en aan het einde van de verkiezingsdag, (meestal pas om een uur of elf ‘s avonds), afgeleverd bij Nicole Wolff van burgerzaken. Wolff heeft tegen die tijd er al een hele dag op zitten vanaf half zes ‘s ochtends. En zal dan ook nog de verkiezingsnacht moeten doorhalen:

“We zijn dan bezig met alles te controleren. We moeten alles nakijken en eventueel hertellen bij verkeerde telling. Dat is wel eens gebeurd, waren we om half drie ‘s nachts nog aan het tellen. Dan, rond een uur of vijf ‘s ochtends gaan alle proces verbalen met busjes naar de Stadhouderskade, naar de ‘Dienst Persoonsgegevens en Geo Informatie’. En de volgende dag uitslapen? Nee hoor, dan zijn we om elf uur weer aanwezig voor de zetelverdeling voor de stadsdeelraad.”

Want daar was het uiteindelijk toch allemaal om te doen: die zetels. Daar stemmen we voor, op 3 maart. Komt u ook even langs? Nicole Wolff heeft ervoor gezorgd dat op die derde maart alles voor u klaar staat om aan uw democratisch recht te kunnen voldoen. Van tellers, potloden tot hokjes. En stembureaulid Marion Veerbeek zit klaar met de stembiljetten, een praatje of een dropje.