Ramadan in De Pijp makkelijker dan in Istanbul

Gebakken eitje
Die eerste dag van ramadan ben ik in de ontmoetingsruimte van de Selimiye-moskee. Twee mannen spelen biljart en een derde is aandachtig toeschouwer van een voetbalwedstrijd op de televisie. Hij, Osman genaamd, vertelt me dat hij hier drie á vier keer per week komt. Hij was vandaag in de buurt en komt even kijken wie er zijn; de kapper die in de moskee moskeegangers knipt, is een vriend van hem. Osman is die ochtend om vier uur opgestaan – ruim voor zonsopgang om samen met zijn moeder te ontbijten. Een luxe: “Normaal eet ik alleen krentenbollen met kaas. Nu hadden we een gebakken eitje, kopje thee, tomaatje erbij en wat fruit.”

Soep, rijst en Turkse kebab
In een ruimte die normaal gesproken alleen toegankelijk is voor vrouwen, spreek ik Arife. Deze goedlachse vrouw kwam op haar 28e naar Nederland en woonde jarenlang in de Karel du Jardinstraat. Sinds tien jaar is zij de baas van de vrouwenafdeling van de Selimiye-moskee. Door de inflatie als gevolg van de oorlog in Oekraïne liggen de voedselprijzen dit jaar hoger dan normaal. Volgens de Volkskrant leidde dat in de Dapperbuurt al tot enkele situaties waarbij klanten producten uit de winkel meenamen zonder te betalen. Daarnaast gaven klanten aan bijvoorbeeld minder kip te gaan eten dit jaar. De inflatie houdt Arife echter niet tegen om feestelijk te eten, zoals altijd tijdens de ramadan: “Vanavond eet ik soep, rijst en Turkse kebab, samen met mijn kleindochter.”

Ook Osman laat zich niet weerhouden door de gestegen prijzen. Naarmate de ramadan vordert gaat hij sowieso steeds minder ontbijten. En tegen het einde van de maand eet hij soms helemaal niks meer in de ochtend. ‘s Avonds eet hij vaak alleen. Zijn vrouw (niet-Islamitisch) en dochter (te jong) doen niet mee aan de ramadan. Zelf heeft hij de ramadan vijf jaar lang overgeslagen, omdat hij er even geen zin meer in had. Dat werd geaccepteerd door zijn omgeving: “Uiteindelijk moet ík verantwoording afleggen aan God.” Nu hij weer serieuzer is met zijn geloof, doet hij ook weer mee met het vasten.

Theetje
Ook in de omgeving van Arife heeft iedereen respect voor elkaars keuzes. Van haar niet-Islamitische buren krijgt ze altijd positieve reacties en succeswensen tijdens de ramadan. Toen haar dochter nog klein was, deed een niet-gelovig vriendinnetje zelfs mee met het vasten. “Ze kwam elke avond na zonsondergang bij ons eten, omdat ze het eten zo lekker vond.”

Osman vindt het gemakkelijker om zich in Nederland aan de regels van de ramadan te houden dan in Turkije. “Als je nu, in de ramadantijd, in Istanbul loopt, zie je in sommige wijken mensen op klaarlichte dag op een terras zitten met een theetje of met eten. Hier kom ik minder snel in de verleiding om overdag toch iets te eten of te drinken, want iedere moslim in mijn omgeving houdt zich aan de ramadan. En na zonsondergang, als er weer gegeten en gedronken mag worden, kan dat gelukkig weer bij vrienden en familie thuis. Dat is toch wel het grootste verschil met vorig jaar.”

Ook voor Arife was dat goed nieuws. Traditiegetrouw werd er door de moskee ook een avond ingepland waarbij de buurt samenkomt om mee te doen met de Iftar, de avondmaaltijd tijdens ramadan.

Gelukkig voor mij, was ik daar ook dit jaar weer voor uitgenodigd.

---

Ramadan is de negende maand van de islamitische maankalender. Herin wordt er door vele gelovigen tussen zonsopkomst en zonsondergang gevast. Naast een maand van bezinning is ramadan een maand waarin extra aandacht wordt geschonken aan verdraagzaamheid, vrijgevigheid, liefdadigheid en samenhorigheid. De maand ramadan wordt afgesloten met het Suikerfeest, dat meestal wordt gevierd met familie en vrienden.