Gevonden: glas-in-loodraam met een verhaal

Mijn buurtgenote vond in 2019 een glas-inloodraam op straat. Waar kwam dit raam vandaan? Wat is het verhaal erachter? De zoektocht naar antwoorden leidde naar de geschiedenis van een bijzondere familie. In de Rustenburgerstraat op nummer 75 bevond zich voorheen ‘Drukkerij Rustenburg’, eigendom van de familie Moederzoon.

Historicus Martijn Maarleveld traceerde een kleinzoon van de toenmalige eigenaar: Rob Moederzoon. Hij vertelde ons over ‘Drukkerij Rustenburg’ en het werk van zijn vader en grootvader.

Schuilplaatsen
“Mijn familie werd in de jaren 1730 in Amsterdam geregistreerd als Duitse Lutheranen. Herman Moederzoon startte ‘Drukkerij Rustenburg’ in 1932.

Mijn vader is enkele jaren geleden overleden en mijn broer en ik hebben het contact met de buurt in Amsterdam verloren."

"Ik weet niet waar dit glas de afgelopen negen jaar is geweest, maar ik ben blij dat het is opgedoken. Er waren drie van deze ramen, maar slechts een met het logo. Rond 1977, toen ik als tiener wat restauraties bij de drukkerij deed, ontdekte ik dat er schuilplaatsen waren gemaakt in onze opslagruimte in het plafond tussen een- en tweehoog.

Mijn vader vertelde me toen over de clandestiene activiteiten die zijn vader en grootvader (ze werden allebei Herman Frederick Moederzoon genoemd) deden voor het Joodse volk in Amsterdam tijdens de bezetting. De Duitsers deden verschillende invallen om de drukkerij te doorzoeken, maar ze hebben nooit bewijs voor die activiteiten gevonden. Het is duidelijk dat mijn grootvader de geheime kamers gebruikte om alle materialen te verbergen.”

Sterke man
“Mijn grootvader was in zijn jeugd bokser en straatvechter geweest. Toen hij begin twintig was, was hij regionaal bokskampioen. Hij was een zeer sterke man. Onder de ogen van de Duitsers nam hij Joodse kinderen mee en vertelde aan de Duitse soldaten dat het zijn eigen kinderen waren. Omdat hij zo’n zware, sterke man was, durfden ze hem niet tegen te houden. Zo redde hij veel Joodse kinderen.”

Het was een hele klus om dit raam te fotograferen. Onderin is de dubbele reflectie te zien van de armen die het fototoestel vasthielden. Met mijn buurtgenote sleepten we het zware, maar kwetsbare raam naar een plek waar het kon worden gefotografeerd. Een operatie op zich.