Leven in De Nieuwe Pijp

Datum: 1 september 2025 / Editie: Augustus 2025 / Auteur(s): Marianna Grunell

Witte boorden. “Dat huren gebeurde via de socialistische Woningbouwvereniging De Dageraad. Ook een enkele wethouder, zoals Ada Wildekamp (wethouder voor de sociaal democratische PvdA in het Amsterdams Gemeentebestuur) woonde in de jaren tachtig in de buurt,’’ aldus Irene Cieraad, antropoloog en onderzoeker op het terrein van wonen in Amsterdam. Met Irene Cieraad duik ik in de huidige en vroegere bewonerssamenstelling van De Nieuwe Pijp, waar zijzelf sinds 1988 woont: “De Tellegenbuurt moest een volksbuurt worden, maar handarbeiders met hun gezinnen zag je er niet. Deze handarbeiders konden de hoge huren niet betalen. De arbeiders die hun brood verdienden bij bijvoorbeeld de NDSM-werf in Amsterdam Noord, de zogenoemde blauwe boorden, woonden in tuindorp Oostzaan.”

Gezinnen
Irene Cieraad vertelt dat de belangrijkste verandering in de buurt in de jaren tachtig de opkomst van eenpersoonshuishoudens was, terwijl de gezinnen uit de buurt trokken. Met twee kinderen waren de huizen te klein voor huishoudens waar ieder kind in principe een eigen slaapkamer had. “Door die gezinnen was er leven op straat, kinderen speelden op de stoep, mensen waren betrokken bij elkaar en meer gericht op de buurt. Buurtbewoners deden hun dagelijkse boodschappen nog op het Henrick de Keijserplein. Het was een buurt waarin het touwtje van Terlouw uit de brievenbus hing. Totdat een pyromaan zich ’s nachts met dat touwtje toegang verschafte tot een pand en op zolder brand stichtte.”

Ontwinkeling
“Met het vertrek van de gezinnen kregen de winkels voor de dagelijkse boodschappen het steeds moeilijker. Als laatste vertrok in 2012 de buurtsuper aan het Henrick de Keijserplein. Daarvoor had de Turkse groenteman het al opgegeven. Er waren in de jaren tachtig rond het plein een bakker, een groenteman, een bloemenman en een slager,” vertelt Irene Cieraad verder. “Typerend voor de veranderingen in de buurt, is het vertrek van de fietsenmaker, met stalling – als laatste. Nu zit er een pop-up winkel met dure design spullen.”

Tegenwoordig wonen er wel weer jonge gezinnen in de buurt. Gezinnen, die nu ook veel moeilijker de buurt weer uitkomen, omdat in Amsterdam huren nagenoeg onmogelijk is en kopen voor de meesten financieel niet haalbaar, zo vertelt Irene Cieraad. “Woningbouwcorporaties, georganiseerd via de traditionele zuilen, van protestant tot socialistisch, gingen na 2010 woningen verkopen. Dat nieuwe aanbod speelt op de achtergrond van de bewoning door studenten en de opkomst van expats als woningeigenaar. Sommige studenten worden gefaciliteerd door ouders die etages kunnen kopen voor hun studerende kinderen. Samen met één of twee medebewoners zijn de kosten van een hypotheek te betalen.” Wie kan en wil moet tegenwoordig meer dan vijf ton neerleggen voor woningen van zo’n vijftig vierkante meter. Expats kunnen deze financiële verplichting gemakkelijker aangaan vanwege hun belastingvoordeel en salaris. Al is de binding van expats minder met de buurt, ze onderhouden wel een dicht netwerk van koffieschenkers in De Pijp.

Dit was geen bakker, maar wel een van de winkelruimtes waar Irene Cieraad het over heeft. Het was een winkelruimte in één van de zogenaamde “Bakkerpanden”, gelegen aan het Henrick de Keijserplein.

Persbericht Bakkerdemo 18 februari 2006

Op zaterdag 18 februari organiseren de krakers en huurders van de Bakkerblokken, gelegen rond het Henrick de Keijserplein, een protesttocht door De Pijp. Dit is een protest tegen de plannen van G.W. Bakker die al jaren bezig is de huurders van de panden hun huis uit te krijgen om plaats te maken voor luxe appartementen. Het is voor de huurders onmogelijk na de verbouwing in hun oude huis terug te komen. Uit protest tegen de plannen van Bakker en ter ondersteuning van de huurders zijn in februari 2004 zeven etages in de Bakkerblokken gekraakt.

De buurt kwam dus in actie. Er kwam steeds meer verzet tegen G.W. Bakker, die de woningen wilde samenvoegen om er dure koopwoningen van te maken. Er zijn zelfs kamervragen geweest. Uiteindelijk zijn de huizen in bezit gekomen bij corporatie het Oosten/Stadgenoot. Die corporatie heeft een gedeelte van de woningen toch weer geliberaliseerd en verkocht.