Wat staat De Pijp nog te wachten met de Noord/Zuidlijn?

Geen garantie
Stoppen klinkt vreemd. Het station in de Ferdinand Bol lijkt vergevorderd. Maar wie denkt dat het werk bijna af is komt bedrogen uit. Het moeilijkste stuk ontgraving van het station moet nog beginnen. Recent is de eerste test gedaan voor het onder luchtdruk ontgraven van het diepste deel. Het station moet namelijk meer dan 30 meter diep worden. De druk van het grondwater wordt dan zo groot dat het risico bestaat dat de kleilaag onder het station openbarst. Als dat gebeurt is de ramp niet te overzien. Het station verandert in een zwembad en de gevolgen voor de omgeving zijn enorm. Vandaar dat het laatste stuk graven onder luchtdruk gebeurt, onder een betonvloer. Als het goed is lopen we dan geen risico.

Absolute garantie is er niet, zo bleek recent in Keulen. Wat niet voor mogelijk gehouden werd gebeurde. Er ontstond een groot lek, er stroomde veel water de bouwput in en vervolgens begaf de complete diepwand het. Met desastreuze gevolgen. Het stadsarchief en een aantal huizen stortte in de bouwput. Pikant detail, zelfde aannemer, zelfde naam, NoordZuidlijn. De omstandigheden zijn natuurlijk anders, maar er zijn ook overeenkomsten. Het ging om een bouwput voor een wissel, maar de wanden zijn met dezelfde techniek gebouwd als die van de stations in Amsterdam, ook met een meter dik beton.

Meer bouwputten
Het station in de Ferdinand Bol is niet het laatste werk in De Pijp. Er komen nog diepe bouwputten voor de nooduitgangen bij de Jozef Israëlskade, op het Cornelis Troostplein en in de Eerste Jacob van Campenstraat.

Dan moet het boren van de tunnel nog beginnen. Dat blijkt zeker niet zonder risico. Op dit moment doet de gemeente nog nader onderzoek. Deskundigen hebben gewaarschuwd dat hier eerder te gemakkelijk overheen is gestapt. Extra pikant voor De Pijp is dat destijds is gekozen om de twee tunnelbuizen niet onder het noordelijk stuk van de Ferdinand Bol onder elkaar te leggen. De reden? Men was bang dat de Heinekentoren scheef zou zakken. Deze staat namelijk op de fundering van de oude Heinekenfabriek en niet op de tweede zandlaag.

De diepste tunnel gaat onder de huizen van de Stadhouderskade, Eerste Jacob van Campenstraat, Quellijnstraat, Daniël Stalpertstraat, Saenredamstraat en Gerard Doustraat door naar het Picoplein, waar Cuyp en Bol elkaar kruisen. De andere tunnel duikt onder de Ferdinand Bol. Deze buis komt omhoog naar het station en doorboort ter hoogte van de Saenredamstraat de eerste zandlaag. Dat is de laag waar de meeste huizen op gefundeerd zijn. Het effect kent niemand, want dit is nog nooit vertoond.

Doorgaan of stoppen?
We zijn er dus nog lang niet. Ook niet wat de kosten betreft. Bij het referendum in 1997 beloofde de gemeente dat Amsterdam niet meer dan 40 miljoen aan de lijn zou betalen, inmiddels betalen we ruim een miljard. Helaas is het einde nog lang niet in zicht. Verantwoordelijk wethouder Herrema heeft zijn verantwoordelijkheid genomen en is opgestapt. Hij liet in het Parool weten dat hij verdere kostenstijgingen verwacht. Hoogleraar Hennes de Ridder van de TU Delft liet in de Volkskrant van 28 februari weten dat hij verwacht dat de kosten kunnen oplopen tot 4 miljard en dat de lijn niet voor 2020 klaar zal zijn. Als dat klopt mag Amsterdam naast de miljard die er nu al in gaat nog even anderhalf miljard extra zoeken, want het Rijk gaat niet betalen.

Contracten afkopen
Toch moet het Rijk kiezen: of het betaalt heel fors mee omdat Amsterdam het niet trekt, of het accepteren dat alleen het stuk van Noord naar CS wordt afgebouwd. Van terugvorderen van de al betaalde 616 miljoen subsidie kan dan geen sprake zijn. Het Rijk houdt 400 miljoen over voor verbetering van openbaar vervoer in stad en regio en Amsterdam kan de contracten met de aannemers afkopen en de stations ombouwen. Dat kost misschien een paar honderd miljoen, maar niet de anderhalf miljard die we anders nog kwijt zijn.

Stoppen betekent dat we een parkeergarage hebben voor de bezoekers van de Albert Cuyp of misschien een ondergronds winkelcentrum of een concerthal. Dan gaat Amsterdam tenminste niet failliet en zijn we in pakweg twee jaar van de ellende af en kunnen de Bol en de Albert Cuyp weer normaal functioneren. Dat scheelt veel geld en behoedt ons voor nog tien jaar doormodderen, met alle gevaren van dien.

 

Tjerk Dalhuisen, Vereniging de Bovengrondse

---

“Bijna schouderophalend nam de Delftse hoogleraar annex ‘bouwgoeroe’ Hennes de Ridder vorige week kennis van de zoveelste kostenoverschrijding van de NZ-lijn in Amsterdam, gepaard gaande met alweer een latere openingsdatum. De Ridder, gespecialiseerd in bouwprocessen en risicomanagement, schrikt niet zo snel meer van dit soort nieuws.

In de hoop dat de Amsterdammers tegen een stootje kunnen -volgende week wordt de gemeenteraad geïnformeerd over de nieuwste tegenvallers- kondigt De Ridder alvast maar aan dat de metrolijn minstens 4 miljard euro gaat kosten en dat hij ‘natuurlijk’ niet voor 2020 klaar zal zijn. De Ridder: ‘Niks bijzonders, als je het wereldwijd bekijkt.”

Volkskrant 28 februari 2009