VoorleesExpress: liefde voor taal en boeken

Pijpbewoonster Madelon van der Schalie (70 jaar, jong en olijk ogend), is sinds 2 jaar actief als voorlezer bij de VoorleesExpress. Er wordt gedurende een half jaar 20 keer voorgelezen aan kinderen met een taalachterstand, bij de gezinnen thuis. Er zijn momenteel 80 voorlezers actief in De Pijp die bij ruim 50 gezinnen over de vloer komen.

Meer dan voorlezen alleen
Behalve het lezen, komt er veel meer aan bod in het wekelijkse uurtje bij de kinderen thuis. Madelon: “Eerlijk gezegd lees ik niet heel lang voor, tenzij een kind echt wil dat ik een boek of een verhaal uitlees. Ik heb altijd wel boeken bij me en probeer te stimuleren dat zij zelf boeken uitzoeken in de bibliotheek, maar die hele kleintjes worden ongeduldig, zelfs die van 6, en willen dan iets anders gaan doen. Dus doe ik vooral ook taalspelletjes zoals het aloude galgje voor kinderen die een beetje kunnen schrijven. Of ik speel
‘wie ben ik?’ Het kind heeft dan een sticker op zijn hoofd waarop staat wie of wat hij zogenaamd is. Door vragen te stellen moet ie dat dan raden.” Voor veel kinderen is dat best moeilijk vertelt Madelon: “Zij gaan raden en komen er pas na veel aanwijzingen achter. Maar dat is juist goed: ook op deze manier praat je met ze en een kind vindt het leuk.”

Aansluiting
“In het begin is het zoeken: waar houdt het kind van en ook hoe staat de ouder tegenover de hulp? Zelf neem ik de eerste keren vaak boekjes mee uit mijn boekenkast, nog van mijn eigen kinderen. En ja, je slaat de plank wel eens mis met te moeilijke of feitelijke boeken.” Zo ging haar vorige voorleeskind rap bladerend door alle boeken die Madelon bij zich had. En wilde daarna vooral spelen. En het voetbalboek dat zij voor Rafal van 6, haar laatste pupil, meenam bleek te moeilijk en veel te technisch. Maar hij bleek wel dol op sprookjes te zijn die zij daarna regelmatig aan hem voorlas.

Ook de afsluiting gebeurt aandachtig “De kinderen krijgen een diploma waarop de voorlezer zijn trots uitspreekt. Met daarop alle handtekeningen van de voorlezer, het kind en de ouder. Ook krijgt het kind een klein cadeautje en een ingelijste foto met zijn/haar voorlezer."

Grootste aanbieder
Het van oorsprong Utrechtse initiatief viert dit jaar in Amsterdam haar tweede lustrum. Lisa Arnold: “In Amsterdam zijn wij ooit gestart met 10 gezinnen en wij koppelen nu per jaar een bestand van 750 vrijwilligers aan gezinnen. Er is een wachtlijst van ruim 20 huishoudens. Wij zijn enorm gegroeid en inmiddels ook de grootste aanbieder van het land.” Lisa is werkzaam als projectmedewerker bij
Diversion, uitvoerder van dit succesvolle vrijwilligersinitiatief.

Taalarmoede
In Amsterdam is de laaggeletterdheid hoog. “Hoeveel kinderen laaggeletterd zijn is bij ons niet bekend, maar in Amsterdam is gemiddeld 1 op de 5 volwassen laaggeletterd. In sommige staddelen ligt dat aantal nog hoger met een verhouding van 1 op 3.” Niet zo verwonderlijk dus dat er een wachtlijst is: de behoefte aan hulp bij het leren lezen en het verwerven een betere taalvaardigheid is groot.

Handvatten aan ouders
Volgens Lisa gaat het bij de VoorleesExpress vooral om het bieden van handvatten aan ouders: “Het is een van de doelen, dat als de vrijwilliger weggaat, de ouders handvatten hebben gekregen en dat zij weten hoe zij taal thuis een blijvende plek kunnen geven.

Het gaat om het stimuleren van taal en taalontwikkeling en dat kan door het doen van een spelletje, kletsen over wat er op school gebeurt. Het zijn doorgaans taalarme gezinnen waarbij praten over wat je dagelijks meemaakt niet gebruikelijk is. Ook daar kan een vrijwilliger aan bijdragen.”

Bijdrage
“Ik draag zeker iets bij” beaamt Madelon, “ik breng de kinderen liefde voor taal en boeken bij en ik zorg ervoor dat zij aardigheid krijgen in het uitzoeken van boeken. En ook dat zij vlotter gaan lezen.”

Ze geeft tijdens de sessies suggesties aan de ouders, bijvoorbeeld welke taalsites leuk voor hun kind zijn of hoe ze een moment in hun dagelijks leven kunnen reserveren om voor te lezen, te praten of liedjes te zingen met hun kind. Controleren of dat echt gebeurt kan natuurlijk niet, maar soms vertelt een kind spontaan dat een van de ouders hem heeft voorgelezen of een boekje voor hem heeft gekocht.

Binnenkort start Madelon weer met een nieuwe reeks aan voorleesuren met Ensar, een jongen van 4. Het liefst met versjes uit Het Fluitketeltje of De Spin Sebastiaan; een van haar lievelingsboeken.

---

De VoorleesExpress heeft behoefte aan nieuwe vrijwilligers.
Zie voor meer informatie: www.voorleesexpressamsterdam.nl of neem contact op via 020-3059276 of amsterdam@voorleesexpress.nl.