Van Wijkcentrum naar Wijkcommunity De Pijp: goed voorbeeld

In De Pijp wonen veel mensen die de wijk mooier, leuker, betaalbaarder en vriendelijker willen maken. Niet van gisteren op vandaag. Al sinds de democratiseringsbeweging uit de jaren zestig van de vorige eeuw zijn velen daarmee bezig. Een belangrijke partij daarbij was en is Wijkcentrum De Pijp, als laatste wijkcentrum met een subsidie van de gemeente voor meer dan de huur van een ruimte. Dat is niet voor niets. Het is een mooi voorbeeld voor de conferentie van de ‘Fearless Cities’, die de gemeente dit najaar gaat organiseren. De ‘Fearless Cities‘ is een organisatie van steden met een bestuur dat links van het midden staat en veel energie steekt in democratisering van onderop. Vandaar het speerpunt: ‘Democratisering…, samen maken we Amsterdam' uit het college-akkoord 2018-2022: ‘… de zeggenschap van burgers vergroten, niet door nieuwe stelsels maar door met de stad het gesprek en debat aan te gaan over hoe dat kan…’!

Halleluja
En nu dan? Dezer weken gaat het veel over de nieuwe buurtbudgetten versus structurele financiering. Is het terecht om halleluja te juichen over de grote hoeveelheid ingediende projecten? Andere stadsdelen laten al zien dat er ook schaduwzijden zitten aan deze vorm van participatie: de meeste projecten komen er niet door en laten mensen achter met participatiefrustratie. Maar laten we positief vooruitblikken. In precorona tijd (januari 2020) heeft het Wijkcentrum een toekomstplan opgesteld; Té ambitieus? Er zal vast wel wat geschrapt moeten worden. Andere tijden. Met het ‘Right to Plan’ kan het Wijkcentrum zich verder bewijzen: geen waan van de dag, wel helikoptervisie en continuïteit.

Parel
Voor wie moet de rol van het Wijkcentrum bij de buurtverbetering nog in de spotlights worden gezet, samen met afdelingen als het Natuur- en Milieuteam, Groen Gemaal, Schone Pijp, en anderen?

Misschien voor hen die alleen maar de groene prachtwijk van nu kennen?

Wellicht voor nieuwe, jonge bewoners, die niets weten van de panden gestut door balken in deze voormalige achterstandswijk? Of voor de expats, die leuk wonen in een parel van het Nederlandse vestigingsklimaat?

Zonder het Wijkcentrum zouden zoveel bewonersprojecten onuitvoerbaar zijn geweest; zou De Pijp zoveel steniger, viezer en onveiliger zijn. Dat zeggen bijvoorbeeld Boudewien van Heek en Simon Verhallen die zich inzetten voor behoud van het fietspad aan het Sarphatipark.
“We zijn eigenwijs genoeg, maar adviezen van het Wijkcentrum en hun contacten bij de gemeente waren essentieel. We konden altijd bij ze terecht. Er werd altijd opgenomen, ook buiten kantoortijd.”

Er waren plannen om een parkeergarage ónder, of een stenen inloopcrèche voor kinderen van buiten De Pijp in het Sarphatipark te bouwen. Bewoners én het Wijkcentrum vonden dat geen goed idee. Het Sarphatipark bleef groen.

Tijdens een vergadering van De Schone Pijp horen we dat er teleurstelling heerst over de onderwaardering van het Wijkcentrum door bestuurders. Een van de leden, Onno van der Vlerk, spreekt over een participatiestaking. De ambtenaren en bestuurders kennen toch ook al jarenlang de rol van het Wijkcentrum, met de inmiddels verzelfstandigde initiatieven als het Natuur- en Milieuteam en !WOON?

Tijd voor een PR-plan
Over plannen van het stadsdeelbestuur om het Natuur- en Milieuteam én de werkgroep De Schone Pijp, net als het Groen Gemaal en De Pijp Krant helemaal los te weken van het Wijkcentrum is Cecilia Petit, algemeen coördinator, duidelijk: “Hak de boom om, de takken vallen op de grond en gaan dood. Om continuïteit te garanderen hebben vrijwilligers ondersteuning nodig, hoe sterk ze ook mogen lijken.”

We herkennen hierin kritiek op de participatiesamenleving in het algemeen. Heeft het Wijkcentrum zichzelf dan onvoldoende kenbaar gemaakt, naar buiten? Zich te weinig met PR beziggehouden en de credits teveel alleen op het conto van vrijwilligers geschreven? Het lijkt erop. Tijd voor een goed PR-plan.

Witte rook
Er wordt veel te gemakkelijk gedacht over de vrijwillige inzet van bewoners. Vrijwilligerswerk is niet alleen maar hobby. Na de toewijzing van de buurtbudgetten zullen nog meer bewoners zich machteloos of buiten spel gezet voelen bij het oplossen van de problemen in de openbare ruimte. Zeker in De Pijp, een buurt als verdienmodel. Bewoners ervaren overlast. Ze willen overleg tussen alle partijen en zoeken nu, vanwege het gedoe rond het Wijkcentrum, hulp en redelijkheid van de gemeente. Er is nog steeds hoop!

Waar komen die donkere wolken boven het Wijkcentrum nou vandaan? ‘Wij Amsterdammers zijn de schakel tussen verleden, heden en wat voor ons ligt. Samen geven we vorm aan de toekomst van de stad en dat kan niet zonder ons rekenschap te geven van wie wij zijn en waar we vandaan komen.' (uit: Collegeakkoord 2018-2022). Maar mogen bewoners echt meedenken en meedoen met bestuurders? Participatie is één ding, maar democratie gaat toch vooral over hoe er wordt beslist, goede informatie en openheid in communicatie. Gaat dit niet verder dan het helpen bij het schoonhouden van de straten of mogen bewoners eigen-wijs écht meedenken over grotere problemen, bijvoorbeeld waar het herinrichtingen betreft? Door minder commerciële partijen in te huren, kan het Wijkcentrum/de Wijkcommunity zelfs wel een kostenbesparing voor de gemeente betekenen. Wij vroegen het Stadsdeel om informatie over de kosten van extern ingehuurden over 2019 en 2020. We kregen dit als antwoord:

‘Uw verzoek naar een opgave van kosten voor de inhuur van externen over de jaren 2019 en 2020 is besproken in de organisatie. Conclusie is dat niet aan dit verzoek kan worden voldaan. Uw vraag is algemeen van aard waardoor te verwachten is dat het onevenredig veel tijd zal kosten om een opgave te kunnen doen.’

De organisatie heeft gesproken. Zelfs geen poging om te kijken wat dan wel kan. Wij pleiten voor iets anders. Door met elkaar te praten begrijp je elkaar. Laat partijen gezamenlijk optrekken tot de witte rook opstijgt en de lucht opklaart, kritisch en een beetje dwars, maar allemaal voor een betere Pijp!