Schitteren als een diamant: 150 jaar Royal Asscher Diamonds

Edward Asscher is in 1946 in Amsterdam geboren. Als jongetje kwam hij al vaak naar de fabriek. Op zaterdagen was de fabriek dicht en werd er boog geschoten, van de ene kant van de fabriek naar de andere. Dan mocht hij soms wel eens komen kijken. Later werd de lange vleugel verkocht, die momenteel wordt gerenoveerd tot een deel van het Asscherkwartier. Een nieuwe hotspot in De Pijp, met ruime stadswoningen, nieuwbouwappartementen en appartementen in een monumentaal gebouw. Ook is er ruimte voor creatieve bedrijven, een luxe hotel, horeca en het net geopende theater CC Amstel.

“De diamanten die wij verkopen brengen geluk aan de vrouw of de man die hem draagt, maar ook aan iedereen die heeft meegewerkt aan de productie ervan.”

In de 19de eeuw had de familie Asscher verschillende fabrieken in Amsterdam. Edwards grootvader Abraham Asscher begon in 1905 met de bouw van het pand, dat in 1907 haar deuren opende. “De fabriek stond toen in de weilanden”, vertelt Asscher. “Het enige andere gebouwtje stond hiernaast, waar het voormalige gemeentearchief zat, en nu het Pestana hotel. Het was het beoogde stadhuis van de gemeente Nieuwer Amstel. Maar voordat dat gebouw af was, had Amsterdam die gemeente al geannexeerd.”

Abraham Asscher had vier broers en was de leider van de club. Zijn broer Joseph was de beroemde diamantair die de Cullinan-diamant heeft gekloofd, een diamant van 3100 karaat en de grootste diamant ooit gevonden in Zuid-Afrika. Het was een geschenk van de Zuid-Afrikaanse regering aan de Engelse koning als teken van verzoening aan het einde van de Boerenoorlog.
Het kloven van de Cullinan ging niet vanzelf, vertelt Asscher: “Bij het kloven maak je een inkeping in de steen en zet daar een stalen mes op. Met een stalen hamer geef je dan de klap en als je dat goed hebt berekend, splijt de steen zoals het hoort. Bij de Cullinan brak het mes. Joseph stuurde toen iedereen de ruimte uit, behalve een vertegenwoordiger van de koning en zijn broers. Hij maakte een diepere incisie in de steen, gebruikte een grotere hamer en een groter mes en toen spleet de steen exact naar zijn berekening.”
De Cullinan-diamanten zijn verwerkt in de kroonjuwelen van het Engeslse koningshuis. Cullinan 1 en 2, schitteren in de kroon en de scepter van de Engelse koningin. Ze zijn tentoongesteld in de Tower in Londen.

“Ons bedrijf had vóór de oorlog vijfhonderd medewerkers: diamantbewerkers, klovers, slijpers, snijders. Na de oorlog zijn daar maar vijftien van teruggekomen.”

De geschiedenis van Royal Asscher Diamonds en de diamantindustrie is nauw verweven met de historie van Amsterdam en die van de Amsterdamse Joden. In 1585 heerste de Spaanse furie in Antwerpen. Veel Joodse vluchtelingen en protestantse Hugenoten kwamen naar Amsterdam, waar vrijheid van godsdienst was. Omdat de Joden geen toegang kregen tot het gildensysteem waarin ambachtslieden zich organiseerden, vonden zij andere manieren om in hun levensonderhoud te voorzien, zoals de geldmarkt, het marktwezen en de diamanthandel. De Amsterdamse diamantindustrie bloeide op en was anderhalve eeuw de grootste in de hele wereld. Dat eindigde abrupt in 1940. De meeste Joden zijn in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers vermoord.

“Onze wortels liggen in Amsterdam, maar we zijn ook Joods. Mijn ouders trouwden in de synagoge.”

Na de oorlog was er niets over van de diamantfabriek van Asscher. Het bedrijf was leeggeroofd en Edward droeg de broeken af van zijn oudere broer. Maar met de toenemende welvaart in Nederland plukte ook het bedrijf de vruchten van de wederopbouw.
Sinds de jaren zeventig heeft Royal Asscher fabrieken in landen als Rusland, China en India; negen van de tien diamanten worden tegenwoordig in India geslepen. Asscher wil een bedrijf nalaten waar zijn kinderen trots op kunnen zijn. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is een hoeksteen van het bedrijf. Dat betekent dat iedere werknemer een goede boterham kan verdienen, onder goede omstandigheden kan werken en dat zij nooit conflictdiamanten zullen aanraken.

In 1980 gaf koningin Juliana het familiebedrijf het predikaat ‘koninklijk’.
Asscher: “Om dat te worden moet je als bedrijf leidinggevend zijn in je eigen bedrijfstak en een onberispelijke reputatie hebben, zowel sociaal als fiscaal. Daar zijn we trots op. Wij bestaan ruim hondervijftig jaar en zijn het oudste koninklijke diamantbedrijf in de wereld.”

---

Edward Asscher wordt geportretteerd in Julia Strijland’s documantaire film ‘Amsterdamse Helden’ over de Diamantbuurt. De film gaat zaterdag 19 januari om 16.00 uur in premiere in CC Amstel.
Zie ook: https://ccamstel.nl/programma/amsterdamse-helden/