Rembrandt was here

‘Lantscappies’
Hij tekende graag ‘zijn’ stad en de landelijke omgeving. De tekeningen noemde hij ‘lantscappies nae ’t leven’. Vrij recent zijn de meeste lantscappies nauwkeurig gelokaliseerd door deskundigen van het Stadsarchief. Zo is van twee van deze lantscappies, waarvan al werd vermoed dat het de Amstel moest zijn, vastgesteld dat de Amsteldijk er op te zien is. Het is het deel ten zuiden van de huidige Ceintuurbaan.

Amsteldijk
De Amsteldijk was in de Middeleeuwen de drukste landweg naar de stad. Ook op de Amstel was het een drukte van belang met de vele bootjes. Deze bedrijvigheid op en rond de Amstel is mooi te zien op een stadsgezicht van de schilder Hans Bol uit 1585. Dit werk is, voor zover bekend, het oudste geschilderde stadsgezicht van Amsterdam.

Een geliefde wandeling van Rembrandt was om over de dijk, langs de Amstel, de stad uit te lopen naar Ouderkerk. Vanaf de Weesperzijde, waar nu het clubhuis staat van roeivereniging ‘De Hoop’, tekende hij de Amstel met beide oevers. Er is zowel een krijttekening als een pentekening van dit gezicht op de Amsteldijk bewaard gebleven.

Op de voorgrond zijn twee figuren te zien. De ene is bezig met een hengel of een net en de ander zit te tekenen, zo lijkt het. Geheel rechts op de tekening zien we de Bergenvaarderskamer. Dit was het gildehuis van kooplieden die stokvis uit Bergen (Noorwegen) importeerden. Het gebouw deed ook dienst als herberg en boerderij en er werden toneelvoorstellingen gehouden. In 1890 werd het afgebroken om plaats te maken voor het nieuwe stadhuis van de gemeente Nieuwer-Amstel. Dit gebouw staat er nu nog steeds. Wij kennen het als het voormalige onderkomen van het Gemeentearchief.

Tolstraat
Links van de Bergenvaarderskamer zien we een hoger huis en drie lage huisjes. En het is met name aan deze vier huisjes te danken dat wij nu weten waar de tekening gemaakt is. De huisjes stonden er namelijk in het jaar 1900 nog steeds, zoals oude foto’s en een prentbriefkaart laten zien. Het hogere huis stond op de hoek van de Tolstraat en de Amsteldijk en is afgebroken in 1929. De twee huisjes links hebben er nog tot 1934 gestaan en het huisje naast het hogere huis, Amsteldijk nummer 70, heeft er zelfs nog tot 1962 gestaan.

Prachtig toch, dat het de Meester heeft behaagd ons een paar lantscappies van de buurt na te laten!