Nú meer macht naar bewoners… in De Pijp en de rest van de stad

Den Haag strooit met miljarden uit diepe zakken, Amsterdam krijgt daarvan ‘slechts’ € 87.800.000. Voor Amsterdamse Wijkcentra binnen en buiten De Pijp is er nóg geen financiering. Het gaat om relatief kleine bedragen. Toch een rode streep erdoor! Waarom bewoners niet écht betrekken bij besluitvorming zodat de kwaliteit en de (sociale) infrastructuur verbetert en er uiteindelijk méér tevreden bewoners, ondernemers, ambtenaren en politici zijn? Waar gaat het heen met die participatie- en democratiseringsbeweging? Een rondje langs wat velden in andere stadsdelen.

De stad sterker maken, hoe dan?
Het stadsbestuur heeft een ‘coronabegroting’ voor 2021 gemaakt: ‘Samen Sterker uit de Crisis’. Daarin staan mooie woorden over ‘sociaal herstel’. Hoe logisch is het dan de rol van de wijkcentra te versterken!? Dan kunnen zij professionele steun bieden aan bewonersinitiatieven. Tóch hebben  wijkcentra het zwaar. Door stormen van eerdere bezuinigingen en bestuurlijke vernieuwingen wist slechts een klein aantal te overleven. De meesten krijgen nu alleen de huur nog vergoed. Veel wijkcentra hebben net als die van De Pijp hun bestaansrecht meer dan bewezen. Wally Soesman van Wijkcentrum Jordaan/Gouden Reael vat het bondig samen: “Politici, bestuurders en ambtenaren hebben de mond vol over ‘participatie dicht bij de burgers brengen’, maar stellen daarvoor geen middelen ter beschikking.” Hoe heeft het zover kunnen komen?

Schaalvergroting
Karima Burana, bewoner, vrijwilliger en ondernemer in Oud-West heeft alles in 50 jaar meegemaakt: “Runden bewoners eerst met elkaar de buurtkamers, speeltuinverenigingen en bibliotheken, vanaf 2000 werd het onpersoonlijker.” Taken werden uit- en aanbesteed bij grote welzijnsondernemingen. Schaalvergroting dus. Welzijnsorganisaties met hun Huizen van de Wijk kregen steeds meer grip op de subsidiestromen. Ook in welzijn deed de marktwerking zijn intrede. “Wijkcentra werden samengevoegd en gingen vrij vlot ter ziele na de overname door de Rotterdamse welzijnsorganisatie DOCK.” Goedkope, kleinschalige bewonersorganisaties, van onderaf opgebouwd, hebben het nakijken.

De politiek denkt, vrijwilligers doen…
Hoe gaat het sinds de bestuurlijke herindeling van 2010? 14 stadsdelen werden er 7. Hans Krikke houdt zich in meerdere stadsdelen op wijkniveau met gemeenschapsontwikkeling bezig. “Het beleid en de besluitvorming is door de centrale stad overgenomen van de stadsdelen. Met subsidies aan veel minder welzijnspartijen houdt het stadhuis het overzichtelijk voor zichzelf. De grote welzijnsorganisaties krijgen voorrang bij de financiering en doordat zij het grootste deel van het budget ontvangen, drukken zij zwaar op de begroting. De uitvoering
wordt gedecentraliseerd en zogenáámd gedemocratiseerd in wijken en buurten. Dáár mogen de burgers de uitvoering gratis doen: in feite een bezuiniging.”

Bureaucratische geletterdheid
Het versterken en benutten van de kracht van bewonerscollectieven zal de stad enorme besparingen kunnen opleveren. Wat minder werken met grote welzijnsorganisaties, minder externen en meer gegarandeerde jaarlijkse budgetten voor platformen van buurtbewoners. Een minder ingewikkeld systeem van projectfinanciering is nodig. Firoez Azarhoosh uit Oost: “In de praktijk gaat meer tijd zitten in fondswerving dan in het project zelf!” Dat er met ‘geduld en veel moeite’ uiteindelijk resultaat is horen we uit het Oostelijk Havengebied: bewoners lukte het gezamenlijk het gehele buurtbudget in te zetten voor het realiseren van besluiten door de Buurttop aldaar. De gemiddeld hoog opgeleide bewoners wisten hoe ze met de gemeentelijke bureaucratie om moesten gaan. Ook veel geduld had ‘Hart voor de K-buurt’ in Zuidoost. Daar hielp een ‘participatie-staking’ om een totaal vastgelopen overleg tussen buurt en stadsdeel weer vlot te trekken.

De Kracht van Mokum
Wijkcentrum De Pijp nam het initiatief verschillende bewonersorganisaties uit de stad te verbinden. Samen met onder andere de wijkcentra Jordaan & Gouden Reael, d’Oude Stadt, de ‘Indische Buurt aan zet’, Eigenwijks en de Kaskantine werd het platform de Kracht van Amsterdam gelanceerd. Ze verenigen bewoners die niet willen dat centraalstedelijke diensten hun dingen doen in de wijk zonder dat de bewoners er écht bij betrokken zijn.

Jos van der Lans, bekend ‘goeroe’ in welzijnsland, zegt: “Als je een probleem hebt, moet je zorgen dat je kring groter wordt”. Dus gemeente: geef de wijkcentra hun rol, wees creatief, toon moed, zoek een zakje met geld en start een gesprek met de Amsterdamse bewonerscollectieven. Door met elkaar te praten begrijp je elkaar en bereik je meer…