Kunst & cultuur in De Pijp

Op zomeravonden staat op het Marie Heinekenplein een groot filmscherm opgesteld. De mensen verzamelen zich op het plein. Ze kletsen, lachen, kijken om zich heen en turen naar de hemel, die gaandeweg donker wordt. Terwijl de film op het doek begint, gaat het straatleven door: Een pleinschreeuwer roept. Lijn 16 dendert voorbij. Zo zal het zijn van 19 tot en met 22 augustus, wanneer het filmtheater Rialto de ‘World Cinema Open Air’ gratis filmvoorstellingen organiseert. Een belevenis.

De openingsfilm is ‘Benda Bilili!’, waarin de ontdekking van de Congolese band ‘Staff Benda Bilili’ als een sprookje verteld wordt door een Franse documentaireploeg. Deze ploeg reisde zo’n vijf jaar geleden naar Congo met het doel een film te maken over straatmuziek in de hoofdstad Kinshasa. Ze stuitte daar op een grote groep gehandicapte muzikanten, ‘Staff Benda Bilili’. De muzikanten zongen over hun zwerversbestaan en over de polio, die ze levenslang verminkt had. De band klonk niet zielig, maar vrolijk. De bandleden geloofden dat hun leven op een dag anders en beter zou worden. De filmmakers raakten getroffen door de uitzonderlijke muziek, die de muzikanten zo ongeforceerd ten gehore bracht.

Alles waar de muzikanten over zongen in hun strijd om het bestaan, konden de filmers terugzien in de straten van Kinshaha en in de dierentuin, de ontmoetingsplaats van de band. Toen daarop de jongen Roger zich bij de band voegde, die op zijn eigengemaakte eensnarige instrument een harp-achtigeklank produceerde, voegde hij een eigen, nieuwe klank aan het getrommel en gezang toe.

De ontdekking van Staff Benda Bilili herinnert aan die van de Cubaanse ‘Buena Vista Social Club’. Was het de muzikant Ry Cooder die deze groep ontdekte en Wim Wenders die er een film over maakte, bij ‘Staff Benda Bilili’ waren het de Franse filmers, die de groep tot ongekende hoogte brachten. De langverwachte plaat liet vijf jaar op zich wachten. Toen het zover was, volgden al snel de Europese optredens.

De arme muzikanten werden in het rijke, koude Europa warm onthaald op muziekfestivals. Ook in Utrecht, waar ze eind 2009 in Rasa optraden. ‘Een overdonderend optreden’, meldde een Volkskrant verslaggever toen. Deze vergat dat de muzikanten gehandicapt waren en in rolstoelen zaten, zo ‘prachtig’ waren de Afrikaanse ballades. Benda Bilili! draait op 19 augustus rond 21:30 uur; 20 augustus de Argentijnse film ‘Anita’ over een jonge vrouw met het syndroom van Down; 21 augustus de Braziliaanse film ‘O Pai’ over de laatste dag van het carnaval in het oude centrum en 22 augustus de Columbiaanse film ‘Retratos en un mar de mentiras’ over een neef en nicht op zoek naar geboortegrond.