Indonesische bewegingen in De Pijp

Pentjak Silat-leraar Chas Cooman

Met opengevouwen handpalmen verwelkomt Chas Cooman zijn leerlingen in de oefenzaal van Huis van de Wijk De Pijp. In de nevel van wierook en begeleid door traditionele muziek neemt de meester zijn leerlingen bij de hand en voert ze langs de wegen van de eeuwenoude Indonesische gevechtskunst pentjak silat.

De vechttechnieken zijn waarschijnlijk ontwikkeld door Indonesische krijgers die alle wapens inzetten in hun strijd tegen de Mongoolse aanvallers op Java eind dertiende eeuw. De bewegingen namen zij over van dieren. Zij sloegen als met de klauwen van een tijger, ze trapten als met de poten van een os en imiteerden de grondbewegingen van een slang. In de krijg hanteerden zij zwaarden, stokken, kettingen en bijlen.

Vandaag in de oefenzaal, doen we het rustig aan. Chas gaat de studenten voor in de siap: een meditatieve houding – ogen dicht, lichaam recht, vuisten gebald – waarin de pentjak silat-beoefenaar zijn geest klaarmaakt voor de les. Met het openen van de ogen begint de uitleg van Chas. Hij vertelt over de oorsprong van pentjak silat en neemt ondertussen de basishouding aan. Zijn studenten volgen. Sierlijk houden zij hun benen licht gebogen en leunen zij op de linkerknie, zodat het rechterbeen in stelling staat voor een trap. De linkerhand beschermt het gezicht. De rechterhand, in een vuist gebald, gaat voor het kruis. Sterk als een os, soepel als een slang.

Op het commando van Chas maken de leerlingen een slaande beweging, zowel links als rechts, in hoog tempo. Hierna volgen de grepen. “Belangrijk voor op straat, of in een café”, weet de meester: “Stel, je loopt op straat met je vrouwtje en iemand komt tegen je zeiken. Dan wil je snel klaar zijn. Je wilt naar huis.”

Met een blik door de zaal vertelt de oefenmeester zijn verhaal: “In Suriname woonde ik als enige gekleurde tussen de Javanen. Ze maakten in de bomen de sierlijkste bewegingen, en ik wist meteen: dit wil ik ook.”

Zijn kans kreeg hij in Nederland, waar hij in 1960 belandde, dankzij zijn oude leermeester. Eerbiedig toont Chas de foto van zijn vroegere leraar. Een krijger, gehuld in donker pentjak silat gewaad, kijkt vervaarlijk vooruit. Hij is getooid met scherpe dolken en draagt een fijnzinnige snor. “Hij was echt goed”, denkt Chas terug: “Ik zag hem eens in actie en bleef staan. Hij vroeg me of ik bij hem wilde trainen. Een uitnodiging die ik aanvaardde.”

Zijn technieken leven voort in Chas, die ze iedere zondag uitdraagt: “De entree voor het buurthuis is een euro, maar voor de lessen hoef ik geen geld. Ik heb een pensioen en werk ernaast. Lesgeven vind ik leuk. Graag zou ik de groep groter willen maken, bezoekers zijn welkom.”


Pentjak Silat
2e, 3e en 4e zondag van de maand, 16:00 - 18:00 uur, € 1,00 per keer.
Huis van de Wijk De Pijp, Tweede van der Helststraat 66.
Kom langs of meld je aan bij Chas Cooman 06 17155848