Help mussen redden door te registreren

De mussen staan sinds 2004 op de Rode Lijst van bedreigde Nederlandse broedvogels. In de steden verdwijnen ze. Waar ligt dat aan?

In 2001 is Thea Dammen van het Natuur en Milieuteam van Wijkcentrum Centuur begonnen met registraties van de afnemende tussenstand. In de nieuwe Nota Dierenwelzijn van het Stadsdeel wordt nu een paragraaf aan de mus gewijd. Bewoners worden opgeroepen te helpen de mussen terug te krijgen. Op 15 mei was er een eerste bijeenkomst in het Wijkcentrum Ceintuur van een tiental buurtbewoners.

Je zal maar mus zijn. Je bent zo gewoon en hoort zo bij het straatbeeld, dat je bijna niet opvalt. Je leidt een gezellig, rommelig bestaan en pikt met je maatjes een graantje mee van de mens. Je komt zelfs heel dichtbij, want bent niet bang, maar juist creatief en handig. Je hebt nestgelegenheid, voedsel en veiligheid nodig. Dus zit je bij de mens onder de dakpannen van zijn huis. Het is de beste schuilplaats, waar het goed nesten is. Ook zoek je beschutting in dichte struiken of klimop, clematis en bruidssluier. Een goede prikkerige rozenstruik, waar je grote vijanden de kat en sperwer niet tussen kunnen komen, voldoet ook goed. En eentje met veel dikke bladluizen op de rozenknoppen, die je aan je jongen kunt voeren, waarmee ze eiwitten binnenkrijgen. Als mus kijk je ook uit naar de mens, die dagelijks nog ouderwets een tafelkleed met broodkruimels uitklopt en daar fladder je dan op af.

En als je dat alles ter beschikking hebt, kwetter je na de lunchpauze gezellig met z’n allen in de mussenkolonie. Als mus ben je honkvast. Je hebt ook een druk seksleven en de kleintjes die er uit voortkomen zijn vaak ook niet allemaal van dezelfde man. Als jong musje ben je ondernemend. Als je geen nestje onder een dakpan, in een struik of een men met tafelkleed vindt, ga je verder zoeken, vliegt weg, verdwijnt en… neem je al je maatjes mee.

De mens van nu heeft ervoor gezorgd dat de mus terecht is gekomen op de Rode Lijst, de lijst van bedreigde dier- en plantensoorten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Dit komt, omdat de mens van nu zich niet heeft gerealiseerd hoezeer de mus bij zijn leven hoort en hem opzoekt. De mens van nu bouwt nieuwe huizen zonder dakpannen of neemt een bouwbesluit dat verplicht om openingen in gebouwen groter dan 10 milimeter dicht te maken. Dus houdt daarmee de mus tegen. Legt sierstenen in zijn tuin met uitheemse sierplanten. Is bang voor insecten. Vernietigt luizen op de rozen. Heeft geen tafelkleed, maar tafelmatje, drinkt ontbijtdrank of gooit broodkruimels in de vuilnisbak. En houdt vele katten, die op jacht kunnen gaan wanneer ze willen. Kortom, de mens heeft de mus veronachtzaamd, waardoor deze is vertrokken en een politiek issue is geworden.

Mussenvide
Wat te doen? In een voorlichtingsfilm van Vogelbescherming Nederland, die vertoond werd op de bijeenkomst in het wijkcentrum, wordt het mussenbestaan getoond. Deze laat tevens zien hoe de geëngageerde mens de mus kan beschermen en terugkrijgen. Allereerst is er de behuizing. Daartoe heeft de Vogelbescherming met een dakpannenspecialist een speciale ‘vogelvide’ ontworpen. Deze vide kan onder de onderste rij dakpannen worden bevestigd met op maat gemaakte invliegopeningen en dat werkt.

Veel nieuwbouw heeft echter platte daken zonder dakpannen. In dat geval worden nestkastjes op een geschikte plaats aan de buitenmuur bevestigd. Daar kunnen wel drie mussengezinnen in huizen, want mussen blijven bij elkaar. Er wordt aangeraden een struik in (gevel)tuin te planten en niet steeds te snoeien. En er wordt geadviseerd niet met luizengif te spuiten op de planten en regelmatig onkruidzaden en rauwe rijst te strooien.

Actieplan mus
Tijdens de bijeenkomst werd een begin gemaakt voor een actieplan. De grootscheepse briefkaartenactie van 2001, waarbij aan buurtbewoners is gevraagd de mussen in hun omgeving te registreren en de kaart in te zenden, kan nog steeds dienst doen. Want van de diverse afzenders en adressen, waar destijds nog mussen werden gesignaleerd, zal een lijst worden samengesteld.

Daarna zal worden gecheckt hoe de mussenstand daar nu is en wat de mogelijke redenen zijn dat ze de buurt verlieten. Daarop zal gekeken worden welke voorzieningen kunnen worden getroffen. Stadsdeelraad Oud-Zuid zal hierover worden geïnformeerd en er zal subsidie worden aangevraagd om nestkastjes op diverse plaatsen te bevestigen. Kortom, er zal dus werk worden verzet door vrijwilligers. Ziet u nog wel eens een mus en wilt u meehelpen de mussenkolonies in de stad te registreren en te redden? Meldt u zich dan bij Wijkcentrum Ceintuur t. 4004503 of nmt@wijkcentrumceintuur.nl.

Beloning is het gezellige gekwebbel, geritsel, kreten en roepen van de mussen in de straten.