Frans Halsbuurt: lessen leren

“Waarom beginnen ze al om vijf uur met de presentatie?”, moppert Joachim. Desalniettemin is het druk in het College Hotel. Hij buigt zich over de tekening van zijn gedeelte van de straat. De schaal is klein en het is moeilijk je een voorstelling te maken over hoe het er in het echt uit zal zien. Joachim woont in de Frans Halsstraat. Bij de ontwerpsessie in mei zat hij aan de kop van een lange tafel met een stuk of 10 mensen over een grote kaart gebogen. De kaart liet hun stuk van de straat zien. Met papier en schaar konden de tafelgenoten vervolgens samen gaan bepalen waar bijvoorbeeld het groen en de fietsenrekken (een minimum aantal) moesten komen. “Ik was bekaf, en ik dacht ‘dit wordt helemaal niks’. Maar toen we wegliepen dachten we ‘goh, dit is best leuk geworden’. We waren verbaasd hoe het ging.” Er was een goede sfeer en volgens Joachim waren er geen ernstige meningsverschillen. “Het bedrijf naast mij heeft goede buren. We gunnen hem zijn laad- en losplek.” Ideeën ontwikkelden zich in samenspraak.

Maak me wakker
Zo’n idee ontstond rond wat ze zelf maar de ‘Instagram spot’ noemen. Op een muur staat ‘Wake me up when I’m famous’. “De hele dag staan ze daar in de rij om foto’s te maken. Hebben we rekening mee gehouden in ons ontwerp.” Verder wilde iedereen wel de horeca inbouwen met groen. “Ik vond het opvallend dat de horeca zeer afwezig was. Er is er één geweest. Toen hij hoorde dat terrassen niet uitgebreid konden worden was ie weer verdwenen.” Lastig is de fietsparkeerchaos veroorzaakt door de klandizie van de horeca. “De gemeente heeft wel netjes op vrijdagavond het aantal fietsen geteld.”

Creatief proces
Dus één en al tevredenheid? “Het is megaknap van de gemeente dat ze het lef hebben gehad om dit zo te doen. Maar ik zou het wel op een andere manier doen.” Volgens Joachim waren er teveel voorbereidende bijeenkomsten in vergelijking met de tijd die ze hadden voor het eigenlijke ontwerpproces. Met schaar en papier rond de tafel zitten duurde 1 á 2 uur. De gemeente had zich bovendien verkeken op de grote opkomst. “Als musicus ben ik bekend met creatieve processen. Je maakt iets en je gaat dan meteen bijschaven. Nu hebben we iets bedacht, maar moeten we vervolgens een tijd wachten tot we zien wat een ontwerper er van gemaakt heeft. Dat moet directer kunnen.” Hij denkt aan het meteen laten zien van verschillende opties op een groot scherm. Driedimensionaal, zodat de mensen zich er een betere voorstelling bij kunnen maken. Je kunt het meteen van commentaar voorzien en er eventueel over stemmen. “Of dit allemaal technisch mogelijk is weet ik niet, maar een veel langere en interactieve ontwerpsessie hadden ze als uitgangspunt moeten nemen in het proces.”

Interactief
Buurtgenoten Hilde en Frank zijn nog wat kritischer. Hilde: “Er was ons een interactieve website beloofd, maar we konden alleen een slechte enquête met suggestieve vragen invullen.“ Frank: “Het had allemaal innovatiever gekund. Je kunt nu in een forum als bewoners meningen uitwisselen. Maar echt interactief  zou betekenen dat ook de ontwerpers en ambtenaren meedoen en er een uitwisseling van gedachten plaatsvindt. Nu is het maar afwachten wat ermee gebeurt. Interactief betekent ook dat alles visueel verbeeld wordt. Dat je digitaal kan knippen en plakken, kan laten zien wat je bedoelt. Zoals het nu gaat lijkt het een beetje op ouders (de gemeente) die hun kinderen (bewoners) bij de hand nemen.”

Oude rot
Frank woont al bijna 50 jaar in de buurt en is een oude rot in het actiewezen. Het weghalen van de parkeerplaatsen is gelukt door een succesvolle lobby vanuit de buurt zelf. Het is volgens Frank daarom des te vreemder dat de actieve buurtgroepen niet betrokken zijn bij het proces. “Het was pas echt vernieuwend geweest als in de projectgroep Herinrichting Frans Hals naast ambtenaren en ontwerpers ook een delegatie bewoners had gezeten.”

Olietanker
Aan de betrokkenheid van de buurt ligt het niet. 150 vrouwen en mannen hebben in hun vrije tijd nagedacht over de beste inrichting van hun straat. Dat wordt wederzijds gewaardeerd. “Die ontwerper (Peter Ulle, red.) is een goeie gast”, zegt een deelnemer. “Een Amsterdammer met zijn handen in de modder”. Maar de gemeente als geheel moet eenvoudigweg leren hoe om te gaan met haar burgers. Die zitten vol energie en willen van alles. Daartegenover staat een gemeentelijke systeemwereld die nog trager van koers verandert dan een olietanker. Eerlijk is eerlijk, vernieuwing van de lokale democratie staat hoog op de agenda van dit college. Maar de vraag is of het een breed gedragen, duurzame verandering gaat opleveren.

NIMFY
In het midden van de grote ruimte in het hotel staat de enige maquette die de ontwerpers hebben kunnen maken van een stuk straat. Jan uit de Frans Halsstraat staat er goedkeurend bij te knikken. Het geheel bevalt hem. Hij vond wel dat sommige medebewoners te veel bezig waren met maar een deel, namelijk alleen het stuk straat bij hun voordeur. “Het lijkt soms wel Not In My Front Yard."

---

Benieuwd naar het vervolg?
Hou voor de data de website in de gaten: https://www.amsterdam.nl/projecten/frans-halsbuurt/