De wijkaanpak: tussen praktijk en wetenschap

Oncko Grader voert het woord in de Nieuwe Kerk

Onlangs verscheen een kritische en nogal ontuchterende studie van socioloog Vasco Lub over leefbaarheidsprojecten in (achterstands)wijken. Denk aan buurtbarbecues, straatcoaches en sport voor risicojongeren. Hij plaatst echter vraagtekens bij de doelmatigheid van deze projecten en de budgetten die ervoor worden uitgetrokken.

Vorige maand gaf Lub een lezing over het onderwerp in De Nieuwe Kerk, in het kader van Kennisnetwerk Amsterdam (www.kennisnetwerk-amsterdam.nl). De PijpKrant was erbij, evenals Oncko Grader, coördinator bij welzijnsorganisatie Combiwel in Zuid.

Lub: ‘Veel sociale projecten worden geïnitieerd op basis van intuïtie en aannames vooraf en niet op wetenschappelijke onderbouwing. De projecten worden achteraf beoordeeld. Er wordt niet onderzocht of ze überhaupt wel haalbaar zijn. Zo zouden buurtbarbecues en koffieochtenden de leefbaarheid in een wijk bevorderen. Het onderlinge contact tussen buurtgenoten zou zo verbeteren en daarmee de sociale controle. Maar wetenschappelijk is dat allerminst duidelijk.’

Oncko Grader is een man van de praktijk en kan zich hier niet in vinden. ‘Mijn ervaring in heel Zuid is dat straatfeesten en barbecues erg leuk en wel degelijk cohesie-bevorderend zijn. De bewoners, of ze nu lang of kort in de wijk wonen, leren elkaar beter kennen en ervaren dat ze elkaar van dienst kunnen zijn.’

Vasco Lub is er wel van overtuigd dat buurten leefbaarder kunnen worden gemaakt. De onderzoeker heeft daar ook enkele aanbevelingen voor. Zo is hij voorstander van burgerwachten in plaats van straatcoaches. ‘In wijken waar straatcoaches rondlopen is de jeugdoverlast zelfs toegenomen. Burgerwachten (groepjes bewoners in herkenbaar hesje, die in hun buurt patrouilleren) zijn effectiever, zo blijkt ook uit onderzoek in Scandinavië en de VS. En ze zijn nog goedkoper ook.’ Het succes van burgerwachten wordt volgens Lub mede bepaald door een sterke motivatie om eigen huis en haard te beschermen.

In weerwil van Lub’s onderzoek, houdt Grader een warm pleidooi voor barbecues en andere buurtactiviteiten om medebewoners beter te leren kennen. ‘Elkaar helpen, 'nabuurschap', wordt in de toekoms steeds belangrijker: de overheid trekt zich verder terug, we moeten het zelf doen. Mijn advies: kom op en organiseer iets leuks met je buren.’ Grader wijst op het potje Leefbaarheidsbudget Zuid, dat bewoners kunnen aanspreken. Het budget is beschikbaar gesteld door Combiwel en de woningcorporaties in Zuid.