BLIK OP EEN BUURT

De Tellegenbuurt is in de jaren ’10 en ‘20 van de 20e eeuw gebouwd en ligt in de Zuid-Pijp, tussen de Van Woustraat en de Tweede Van der Helststraat. Hij bestaat niet alleen uit het ‘Pijpse’ deel van Plan Zuid, maar ook nog uit de Tolstraat en de Karel du Jardinstraat die de noordelijke begrenzing vormen.

Daar tussenin ligt het Henrick de Keijserplein met de speeltuin, die al in het ontwerp van Berlage was ingepland. Er staat een houten buurtgebouwtje, dat tegenwoordig dienstdoet als ontmoetingsplek en waar ook ruimte gehuurd kan worden.

Iets verderop, in de Lutmastraat, zijn de voedselbank en het repaircafé. Nog iets verder het Wijkcentrum, het Huis van de Wijk en de sporthal.

Vrije markt
Inmiddels is deze buurt al lang geen arbeidersbuurt meer. Het werd een aantrekkelijke wijk voor studenten en wat hoger opgeleide mensen met een iets ruimere beurs. Tot 2013 waren de meeste woningen hier echter nog steeds sociale huurwoningen maar sinds dat jaar is een deel van de sociale woningvoorraad van de woningcorporaties in de verkoop gegaan en overgeleverd aan de vrije markt van vraag en aanbod. De rest van het verhaal is bekend: de huizenprijzen hier zijn explosief gestegen. Ook zijn veel voormalige sociale huurwoningen door beleggers opgekocht en voor veel hogere huren opnieuw verhuurd.

Het borstbeeld van de bevlogen sociaaldemocraat Wibaut, gemetseld in een gevel op het Henriette Ronnerplein, is uit een voorbije tijd. Eenzaam ziet hij uit over de arbeiderspaleisjes, ooit van woningcorporatie De Dageraad, opgericht door P.L. Tak. Zijn opvolgers hebben hun ideologische veren afgeschud en zijn meegegaan in de liberalisatie en marktwerking van de sociale huurwoningen. Het monument voor burgemeester Tellegen staat op de kruising van de P.L. Takstraat met de Tellegenstraat. Niemand die meer weet wie hij was. Daar schuin tegenover is Museum “De Dageraad”. De hoop op een betere toekomst die de naam De Dageraad een eeuw geleden symboliseerde, is voor de huidige jongeren vervlogen. Als starter kunnen ze hier geen betaalbare woning meer vinden. Het enige wat een woningcorporatie in deze buurt hen te bieden heeft is een huurcontract voor vijf jaar; daarna moeten ze er weer uit.

Gentrificatie
Door deze ontwikkelingen veranderde de sociale samenstelling van deze buurt. Vermogende burgers, expats en yuppen bewonen nu de voormalige arbeiderswoningen. Door gentrificatie, zoals dit proces wordt genoemd, worden de oorspronkelijke bewoners verdrongen.

Om verdere verkoop van sociale huurwoningen tegen te gaan heeft ‘Actiegroep Niet te Koop’ in de Tellegenbuurt recent een aantal “flitsacties” gevoerd. Zij hebben bij verschillende te koop aangeboden huizen in deze buurt gedemonstreerd. Met hun acties zetten zij zich in voor het behoud van goede en betaalbare sociale huurwoningen. Na honderd jaar weer even actueel.

Buurtbudget
Een ander gevolg van deze ontwikkeling is dat de sociale verbondenheid in deze buurt aan het verdwijnen is. Expats integreren weinig met de oorspronkelijke bewoners en starters met een contract voor vijf jaar zijn daarna weer vertrokken.

Een gemeente-initiatief dat bijdraagt aan het ontstaan van nieuwe contacten is het buurtbudget van €100.000. Voor dit bedrag mogen bewoners plannen ter verbetering van hun buurt indienen en daarna ook zelf beslissen welke van die plannen uitgevoerd worden.

Recent was de Tellegenbuurt aan de beurt. Veel van de via een stemmingsproces door buurtbewoners toegekende plannen zijn gericht op groenvoorzieningen, die tegelijkertijd een sociaal doel dienen, zoals het creëren van diverse ontmoetingsplekken: picknicktafels, bankjes, een tafeltennistafel, een hondenveldje. Ook zijn er plannen voor sportlessen aan ouderen en kickbokslessen aan jongeren gekozen.

Op deze manier kan iedereen voor een praatje langskomen en wordt eenzaamheid onder jong en oud tegengegaan, zo is de bedoeling. Opdat de Tellegenbuurt weer een levendige buurt wordt.