Bewoners Hemonyplein ten prooi aan commercie?

‘Het Hemonyplein-hotel blijft als een rotte kies de straat ontsieren.’

Bewoners van het monumentale gebouw aan het Hemonyplein zijn verbijsterd over het gedrag van hun huiseigenaar Woningcorporatie Eigen Haard, die hen onlangs haar renovatieplannen presenteerde. Na jarenlange verwaarlozing van hun woningen worden zij nu voor het blok gezet: of verhuizen of het accepteren van een verviervoudiging van de huur.

Wat ging hier aan vooraf?
Het pand, een blok aan de Hemonystraat 3 en Jan van der Heijdenstraat 79 t/m 83, werd in 1981 door de Gemeente Amsterdam aangekocht in het kader van het ‘Voorraadplan de Pijp’. De gemeente wilde hiermee voorkomen dat speculanten huurwoningen bij vertrek van een huurder aan óf de zittende huurder, óf een willekeurige andere koper zou verkopen. Met de grootschalige stadsvernieuwing die op dat moment in De Pijp van start ging was dat risico aanwezig.

Het pand werd aan woningbouwvereniging Amsterdam Zuid in beheer gegeven. In 1983 vindt een kleine opknapbeurt plaats. Ondanks een beschikbare gemeentesubsidie gebeurt er daarna helemaal niets. In 1991 neemt Woningbouwvereniging Dr. Schaepman het beheer over. In 1996 fuseert deze met woningbouwvereniging Eigen Haard. En nu vindt de inmiddels verzelfstandigde corporatie Eigen Haard de tijd rijp om alsnog te gaan doen wat de gemeente had willen voorkomen: de bewoners wegjagen en de etages in de vrije sector uitbaten voor 1.200 tot 2.000 euro, een veelvoud van de huidige huur.

Historie pand
Het Hemonyplein-‘hotel’ is een pand uit 1882, ontworpen in neo-renaissancestijl door Gersom Salm (bekend van Paradiso, het ArtisAquarium en Keizersgrachtkerk). Het hotel heeft enkele decennia als dependance van het Amstelhotel gediend en bevat nu dertien woningen en een bedrijfsruimte.

In de bedrijfsruimte huist coffeeshop/galerie YoYo; dat als buurtcentrum fungeert voor het Hemony-kwartier. Vanuit hier wordt ook een oogje in het zeil gehouden op de kinderspeelplaats van het Hemonyplein. De meeste bewoners wonen hier al jarenlang en zijn actief verbonden aan hun buurt. De laatste jaren is de hele buurt opgeknapt, maar blijft hun pand als een rotte kies de straat ontsieren.

Renovatieplan
Het renovatieplan dat Eigen Haard nu aan het stadsdeel Zuid heeft voorgelegd is niet het eerste plan. Ook in 1993 en in 2000 waren er al plannen voor het opknappen. Er is overleg geweest met bewoners, toezeggingen zijn gedaan en vervolgens is het steeds weer afgeblazen. Dit tot frustratie van de bewoners die met steeds meer lekkages en andere ongemakken worden geconfronteerd.

Inmiddels zijn de woningbouwverenigingen geen verenigingen meer en zijn de regels versoepeld. Eigen Haard probeert al jaren bewoners weg te lokken met aantrekkelijke vergoedingen naar nieuwe woningen met oppervlaktes die voor kleine huishoudens normaal niet verkrijgbaar zijn. Twee woningen worden inmiddels verhuurd aan tijdelijke contractanten, een constructie die voorheen niet mogelijk was zonder goedgekeurd renovatieplan, maar nu dus kennelijk wel door de beugel kan.

Rendabele exploitatie
Eigen Haard zegt dat een rendabele exploitatie alleen mogelijk is als de woningen in de vrije sector komen. Daarbij wordt even vergeten dat er de afgelopen twintig jaar al meer dan een miljoen euro aan huur is ontvangen, zonder dat daar enige noemenswaardige investeringen tegenover staan. De bewoners hebben steeds aangegeven dat een grootschalige renovatie niet wenselijk is en dat een grote opknapbeurt voldoende is. Dit is veel goedkoper en spaart bovendien de monumentale binnenkant van het gebouw: de plafonds met ornamenten, en de vele sierlijke houten kozijnen, trapleuningen, schouwen en lambriseringen. Verhuur in de vrije sector maakt van deze panden een doorgangshuis voor ‘expats’. Dit zal de sociale samenhang in de buurt zeker niet bevorderen.

Plan afgekeurd
Meerdere malen hebben de bewoners, georganiseerd in een bewonerscommissie, voorstellen gedaan. Maar veel meer dan een ‘kussengevecht’ met de afdeling Huurderscontacten van Eigen Haard heeft dit niet opgeleverd. De mensen die het bij Eigen Haard voor het zeggen hebben, blijven buiten beeld. ‘Waarschijnlijk mogen we hen of hun advocaten pas in de rechtszaal ontmoeten’ aldus een bewoner.

Het laatste nieuws is dat Stadsdeel Zuid het plan op technische gronden heeft afgekeurd. Eigen Haard zegt nu te willen overleggen met de stadsdeelwethouder Egbert de Vries. Wordt vervolgd.