Alle yuppen De Pijp uit?

26 januari, de terrassen mogen weer open

Onlangs verscheen het Nieuw Amsterdam Manifest 2022-2030 van Stichting Pakhuis de Zwijger. Met de gemeenteraadsverkiezingen van maart in zicht werd het uitgereikt aan verschillende lijsttrekkers. Het staat vol adviezen over de ontwikkeling van de stad. Een van de adviezen gaat over de gevolgen van gentrificatie. Een fenomeen waar De Pijp mee bekend is. De bevolkingssamenstelling en de sfeer in de buurt veranderen door de komst van mensen met een hoger inkomen en een ander consumptiepatroon. Deze zogenoemde yuppen (afkorting van ‘young urban professionals’) brengen extra geld in het laatje, maar toch bestaat er weerstand tegen deze groep. Waar komt dit sentiment vandaan?

Amsterdam Defence Force
‘Alle yuppen De Pijp uit.’ Deze leus is dubbelzinnig en ongenuanceerd. Tegenwoordig staat de uitspraak onder andere op shirts en stickers die worden gemaakt door Amsterdam Defence Force (ADF). We vinden de leus met het anarchistenteken erbij ook als graffiti in De Pijp. Niet door ADF aangebracht. Het sentiment wordt dus breder gedeeld en bestaat al zeker tien jaar. Dat blijkt uit een artikel in de Pijp Krant van april 2013: ‘Zolang yuppen maar niet de overhand krijgen’.

Bob ter Horst (35 jaar), oprichter van ADF en ex-Pijpbewoner, geeft aan dat het een beetje met gestrekt been inkomen is, maar dat hij niet zo radicaal denkt. “Als ze maar gewoon hallo zeggen tegen hun buren.” Hij richt zich ook niet per se tot het individu, maar wil aandacht vragen voor de geboren en getogen Amsterdammer die zich onbegrepen voelt door de gemeente. “Daaruit vormt zich een frustratie. En die frustratie wordt weer erger gemaakt door het beleid,” aldus Bob. En die frustratie wordt ook erger gemaakt doordat volgens Bob de nieuwe bewoners niet bijdragen aan de buurt en de kleine lokale ondernemers.

Verklaring negatieve sentiment
Dat yuppen weinig betrokken zouden zijn met de buurt kwam ook naar voren in een enquête die in 2015 gehouden werd onder Pijpbewoners door de G250 werkgroep. Dit is een werkgroep die in het leven werd geroepen om een buurttop te organiseren met 250 Pijpbewoners. Een van de respondenten verwoordde het destijds als volgt: “Door de huurexplosie woont men tegenwoordig hier maar tijdelijk. Men wacht hier tot er een goedkopere, andere woonruimte ter beschikking komt. Tevens is er een toename van expats en airbnb-toeristen. Dit alles leidt tot weinig binding met de buurt en daarmee gepaard gaande desinteresse. Resultaat: veel burenoverlast en vuil op straat.”

In ’Zolang yuppen maar niet de overhand krijgen’ worden ook positieve kanten van gentrificatie genoemd. Er is minder criminaliteit in De Pijp en de woningen zijn opgeknapt. In de praktijk gaan de oorspronkelijke bewoners zich echter steeds minder thuis voelen in de buurt doordat consumptiepatronen veranderen en sociale huurwoningen plaatsmaken voor koop- en huurwoningen in de vrije sector. Op lange termijn neemt daardoor de diversiteit af. Oorspronkelijke bewoners ervaren dat hun buurt wordt ingenomen en besluiten om te vertrekken. Daar komt dus het negatieve sentiment vandaan.

Shirtverkoop
In Nieuw Amsterdam Manifest 2022-2030 wordt dit dan ook aangekaart en pleit men voor een Amsterdam waarin Amsterdammers niet meer hun stad worden uitgejaagd door de gevolgen van gentrificatie.

Dat Amsterdammers zich buitengesloten of weggedreven voelen blijkt volgens Bob ter Horst ook wel uit de verkoop van de shirts: ”Ik verkoop meer shirts in Purmerend en Almere dan hier (in De Pijp).”

Maar wat is nu de oplossing voor dit fenomeen? “Als ik dat wist, was ik bij de gemeente gegaan”, zegt Bob. “Ik heb geen vertrouwen in de politiek. Ik ben ook niet links of rechts ofzo. Ik ben gewoon voor Amsterdam en dat iedereen hier de mogelijkheid heeft om te zijn.” In plaats van zich met politiek bezig te houden is creëert ADF nu vooral bewustwording met merchandise en via een Instagram account. Op dit account van het ADF is te lezen dat ze voor het behoud zijn van de Amsterdamse cultuur en haar tradities, maar niet onwelwillend staan tegenover positieve veranderingen.

Oplossing?
De verschillende lijsttrekkers waren het tijdens het debat rond het manifest in Pakhuis de Zwijger over veel dingen eens, behalve over hoe de woningnood aangepakt moet worden. En daarin ligt nu juist de oplossing voor dit probleem. Pieter Tuin, sociaalgeograaf, deed onderzoek naar gentrificatie in de Pijp en hij trok onder andere de volgende conclusie: “de veranderende bevolkingssamenstelling als onderdeel van gentrificatie beïnvloedt het sociaal kapitaal voornamelijk door de snelle verhuisdynamiek.”

Om het negatieve sentiment te doen verdwijnen moet de gemeente er dus voor zorgen dat de nieuwe Pijpbewoners langer in De Pijp blijven wonen en daardoor meer binding met de buurt krijgen. Daarnaast is het wenselijk dat originele Pijpbewoners en hun kinderen hun plek in de buurt kunnen behouden. Als dat beide gelukt is, hoeven niet meer alle yuppen De Pijp uit.