Smerig, een laag tarief voor fietsonderhoud

Met plezier sleutelen aan fietsen zonder winstoogmerk

Waar kan je nog je band laten plakken voor 3,50? Waar worden zelfs oude spaken nog gerecycled? Waar helpen ze je eigen fiets te repareren? Bij Smerig in de Van Ostadestraat 233e zijn 7 mannen en vrouwen uit pure liefde voor het vak elk twee dagen in de week bezig de oude wrakken, waar half Amsterdam op fietst, met veel zorg en aandacht rijdend te houden.

 

Van de straat af is het bijna niet te zien dat hier het fietsenvak wordt uitgeoefend. Smerig vormt samen met het van Ostadetheater en drukkerij de Raddraaier de ‘bewoners’ van de oude inktfabriek die in 1980 gekraakt is. Destijds was het een grote hal waar met provisorische tussenmuurtjes verschillende activiteiten van elkaar gescheiden werden. Al gauw ontstond er een werkplaats voor fietsonderhoud die uiteindelijk is uitgegroeid tot het fietsenmakerskollektief Smerig.

 

De werkplaats is tevens voorraadkamer. Alles wat nog bruikbaar is wordt bewaard en hergebruikt. Te midden van een indrukwekkende voorraad keurig gesorteerde wielen, spatborden, frames, pedalen spaken, moeren en boutjes staan Frits en Jaap, die vandaag dienst hebben, aan fietsen te sleutelen. Terwijl ik met Frits praat is hij bezig een wiel te spaken.

 

Hoe houden jullie de prijzen zo laag?

‘Wij hoeven hier niet van te leven. Ik heb een parttime baan bij de fietsenstalling van station Sloterdijk Alleen de kosten die wij hebben worden doorberekend aan onze klanten.’  

Is dat geen oneerlijke concurrentie met de commerciële fietsenmakers uit de buurt?

‘Ik maak hier van een oude as, een oude velg en wat oude en nieuwe spaken een goed wiel. Voor een normale fietsenmaker is dit gekkenwerk, het zou drie keer zo duur als een nieuw wiel zijn. Door de manier waarop wij werken, kunnen wij dit doen. Bovendien moeten klanten bij ons soms wel 2 weken wachten voor hij klaar is. We hebben weliswaar een uitleenfietsen om dat op te vangen, maar om nu te spreken van oneerlijke concurrentie, nee.’

Wat maakt het zo leuk om hier te werken?

‘Ik heb hier de tijd om veel zorg aan een fiets te besteden. Mij geeft het veel meer bevrediging zelf een wiel te maken, dan een wiel uit de kast te pakken en te monteren.’

 

Uniek is de zelfwerkdag. Elke vrijdag kan je bij Smerig onder deskundige begeleiding zelf aan je fiets sleutelen. Voordeel is dat je voor een heel laag tarief je fiets kunt repareren en er ook nog vrij veel van leert. Zo heeft ondergetekende, wiens eigen reparatie-ervaring niet veel verder reikt dan het plakken van een band, hier wel eens een achteras gereviseerd. Daarbij wordt de hele as in onderdelen uit elkaar gehaald, gereinigd, zonodig van nieuwe onderdelen voorzien en weer in elkaar gezet. Waar komt die opmerkelijke openingstijd van 11:15 uur vandaan? Het is een soort academisch kwartiertje. Eerst waren we officieel om 11:00 uur open, maar vaak was er dan nog niemand. De meeste van ons hebben ooit gestudeerd. Zelf ben ik hier in 1986 na mijn rechtenstudie begonnen te werken. Al tijdens zijn studie sleutelde ik mede uit geldgebrek aan mijn eigen fiets.’ Ook de overige leden hebben opleidingen die je niet zo gauw bij een fietsenmaker zou verwachten. Ze hebben psychologie, econometrie, wiskunde of Nederlands gestudeerd. Heb je geen spijt dat je nooit wat met je rechtenstudie hebt gedaan? ‘Ik zou een heel middelmatig jurist geworden zijn. Ik heb er nooit diepgaande interesse voor gehad. Hier word ik niet rijk, maar wel heel gelukkig van. Ik leef simpel, dus veel geld heb ik niet nodig.’